Szanowni Państwo,
jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2018r., koszt ekspertyzy zleconej przez poszkodowanego może wchodzić w skład pełnego odszkodowania. Wymaga to jednak badania związku przyczynowego i ustalenia, czy wydatek ten był uzasadniony i konieczny. Nie wiadomo jednak, czy ta zasada dotyczy przedsiębiorcy, który skupuje wierzytelności odszkodowawcze.
Problem ten rozstrzygnie Sąd Najwyższy w rozszerzonym składzie 7 sędziów jeszcze w tym miesiącu. Problem powstał w oparciu o kanwę stanu faktycznego, w którym przedsiębiorca zajmujący się skupowaniem wierzytelności od osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych wystąpił do sądu przeciwko ubezpieczycielowi. Opłacił przy tym prywatną ekspertyzę biegłego. Roszczenie oparł na art. 361 k.c., według którego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Sąd Rejonowy oddalił żądanie powoda, który poniósł koszty ekspertyzy i naprawy uszkodzonego pojazdu. Stwierdził bowiem, że powód jako przedsiębiorca ponosi ryzyko, a tym samym koszt ekspertyzy powinien być traktowany, jako nie podlegająca refundacji w formie odszkodowania, inwestycja gospodarcza.
Sąd Okręgowy rozpatrujący apelację powziął wątpliwość czy koszt prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie podmiotu, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się skupywaniem wierzytelności odszkodowawczych, pozostaje w normalnym związku przyczynowym, o którym mowa w art. 361 § 1 k.c., ze zdarzeniem wywołującym szkodę. Czy stanowi składnik uszczerbku majątkowego podlegającego wyrównaniu w formie odszkodowania, czy też odrywa się od wskazanego związku przyczynowego i wchodzi w zakres ryzyka gospodarczego.
W uchwale z dnia 18 maja 2004r. Sąd Najwyższy przesądził, że odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów, może, stosownie do okoliczności sprawy, obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. W tej jednak sprawie Sąd Najwyższy zawiesił postępowanie, z powodu skierowania przez prezesa Sądu Najwyższego pytania prawnego do składu 7 sędziów, które dotyczyło identycznego zagadnienia: czy podmiotowi, który na podstawie art. 509 k.c. nabył od poszkodowanego lub jego następcy wierzytelność odszkodowawczą dotyczącą szkody komunikacyjnej, przysługuje w ramach odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zwrot kosztów zleconej przez niego osobie trzeciej ekspertyzy prywatnej mającej na celu określenie wysokości szkody.
W wypadkach komunikacyjnych szkodę majątkową stanowią niewątpliwie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu. Początkowo Sąd Najwyższy nie uwzględniał więc innych szkód, na przykład wydatków poniesionych w toku postępowania likwidacyjnego na pomoc profesjonalnego pełnomocnika. Z czasem jednak w orzecznictwie Sądu Najwyższego zarysowała się tendencja do uwzględniania w ramach odszkodowania także innych niż koszty naprawy pojazdów, celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków. Zdaniem Sądu Najwyższego, za ustaloną w orzecznictwie należy uznać wykładnię, że pełne odszkodowanie może obejmować także koszty ekspertyzy prywatnej sporządzonej w celu ustalenia rozmiaru szkody – na zlecenie poszkodowanego. Orzecznictwo to nie odnosiło się jednak do kosztów ekspertyz zlecanych przez nabywców wierzytelności odszkodowawczych, których dotyczy przedstawione do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne. W orzecznictwie przyjmuje się, że koszt ekspertyzy zleconej przez poszkodowanego może wchodzić w skład pełnego odszkodowania. Wymaga to jednak zbadania przesłanki związku przyczynowego i ustalenia, czy wydatek ten był uzasadniony i konieczny.
Szanowni Państwo, oczekujemy zatem na wyrok Sądu Najwyższego, który ma pojawić się w polskim orzecznictwie jeszcze w tym miesiącu i rozstrzygnąć powstałą wątpliwość. Jeżeli zaś potrzebujcie Państwo pomocy specjalisty w tej bądź każdej innej dziedzinie prawa, zapraszamy do Kancelarii Doradców Prawnych e lex z siedzibą we Włocławku przy ul. Wojska Polskiego 18/3. Dzięki współpracy z jedenastoma specjalistami z różnych dziedzin prawa, jesteśmy w stanie sprostać Państwa oczekiwaniom i obsłużyć kompleksowo w jednym miejscu.