Nie tylko aktualny właściciel może być pozwanym w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej
Szanowni Państwo,
jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2017r., jeżeli rozstrzygnięcie w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym zależy od ustalenia ważności i skuteczności umowy, na podstawie której do ksiąg wieczystych wpisany jest aktualny właściciel, pozwanymi w sprawie winny być obie strony umowy.
Sprawa pod wymienioną wyżej sygnaturą dotyczyła pozwanej, która w trakcie trwania małżeństwa zakupiła nieruchomość do majątku odrębnego. Powód, który w tym czasie przebywał w celach zarobkowych w Niemczech, był przekonany, że zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, zakupiona przez nich nieruchomość weszła do ich majątku wspólnego. Pozwana następnie sprzedała zabudowaną domem nieruchomość swojej matce, a ta kilka miesięcy później powrotnie przeniosła na nią własność w drodze umowy darowizny. W wyniku powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, Powód został wpisany do księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości, jako współwłaściciel na prawach ustawowej wspólności małżeńskiej. Sąd I instancji wyjaśnił, że Pozwana nie zdołała wykazać, że przedmiotową nieruchomość nabyła za środki pochodzące z majątku odrębnego, a nie wspólnego. Uznał również, że samo złożone przez nią oświadczenie w tym zakresie, nie było wystarczającym, zaś obie zawarte z matką umowy były pozorne, a tym samym nieważne.
Sąd Najwyższy rozpoznając skargę kasacyjną wniesioną przez Pozwaną, uznał zasadność jej zarzutu, wskazującego, że sądy przy orzekaniu nie uwzględniły faktu prawomocnego rozwiązania pomiędzy Powodem a Pozwaną małżeństwa przez rozwód, zatem wydane w sprawie oba rozstrzygnięcia, w których uznano, że nieruchomość stanowi przedmiot wspólności majątkowej małżeńskiej, były wadliwe. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym polega na doprowadzeniu jej treści do aktualnego stanu prawnego, a nie do takiego, który wprawdzie istniał w przeszłości, ale w chwili żądania uzgodnienia nie odpowiadał już rzeczywistości. Związanie zatem sądu żądaniem pozwu w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej oznaczało w tym przypadku, że powództwo, jeżeli były ku temu podstawy, należało uwzględnić w mniejszym zakresie, uwzględniając ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej.
Nie mniej jednak, zasadniczą przyczyną uchylenia obu wyroków przez Sąd Najwyższy było stwierdzenie nieprawidłowej legitymacji procesowej po stronie pozwanej. Sąd wyjaśnił, że w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, legitymowanym biernie jest podmiot aktualnie wpisany w księdze wieczystej. W sytuacji, gdy rozstrzygnięcie zależy od oceny ważności i skuteczności innych czynności prawnych dokonywanych z udziałem osoby aktualnie wpisanej w księdze wieczystej, co do których nie toczyło się wcześniej postępowanie, po stronie pozwanej winny jednak występować obie strony takich czynności, gdyż ich udział w sprawie jest konieczny. W realiach rozpatrywanej zatem sprawy, matka pozwanej również powinna brać udział w postępowaniu, gdyż ważność zawartych przez nią z Pozwaną umów, których była stroną, ma znaczenie prejudycjalne dla rozstrzygnięcia żądania pozwu.
Szanowni Państwo, powyższy przykład doskonale pokazuje nam, jak niezwykle trudne do przewidzenia jest postępowanie orzekającego w danej sprawie sądu, w szczególności dla kogoś, kto z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, kodeksu cywilnego oraz innych, w zależności od danej sprawy, obowiązujących ustaw, nie ma na co dzień do czynienia. Prawo bowiem jest nauką niezwykle obszerną, którą posiąść nikt z nas, nawet najznamienitszy prawnik, nie jest w stanie. Dlatego tak ważne w tym zawodzie jest ciągłe kształcenie i dlatego robimy to właśnie dla Państwa. Każdy, zaskakujący w danych okolicznościach wyrok sądu, pokazuje nam, jak wiele jeszcze wiedzy należy zgłębić i potwierdza, że w naszym zawodzie proces samokształcenia w zasadzie nigdy nie może ustać. To właśnie te przekonania towarzyszą naszej Kancelarii znajdującej się we Włocławku przy ul. Wojska Polskiego 18/3, która istnieje, funkcjonuje i rozwija się właśnie dla swoich klientów. Celem i kwintesencją bowiem naszej pracy jest Państwa zadowolenie i satysfakcja.