Szanowni Państwo,
czeka nas prawdziwa rewolucja w dziedzinie postępowania administracyjnego. Rząd RP wychodząc naprzeciw oczekiwaniom w zasadzie nas wszystkich przygotował ustawę z dnia 8 marca 2017r. nowelizującą Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektóre inne ustawy, która ma usprawnić procedury administracyjne, których przewlekłość i zawiłość ma istotny wpływ na zahamowanie rozwoju biznesu w Polsce. Co chyba istotne dla każdego petenta, postępowanie administracyjne ma stać się przyjaźniejszym. A o tym co się z tym wiąże mowa poniżej. Serdecznie zapraszam do lektury.
Nowelizacja ustawy Kodeks postępowania administracyjnego zakłada, że jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego będzie nałożenie na stronę obowiązku, bądź ograniczenie lub odebranie jej uprawnienia, wszelkie wątpliwości faktyczne oraz wątpliwości w zakresie brzmienia przepisów, rozstrzygane będą na korzyść tej strony chyba, że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron lub interesy osób trzecich, na które wynik postępowania będzie miał bezpośredni wpływ. Postępowanie administracyjne oprócz tego, że ma być prowadzone w sposób budzący zaufanie uczestników do organów publicznych, jak to miało miejsce dotychczas, to jeszcze, co nowego, zachowane muszą być zasady proporcjonalności, równego traktowania i bezstronności. Organy zobowiązane będą również do postępowania w sposób zgodny z utrwaloną praktyką rozstrzygania spraw w takim stanie faktycznym i prawnym chyba, że odstąpienie od tej praktyki będzie odpowiednio uzasadnione. Co istotne, ku zadowoleniu wydaje mi się, że nas wszystkich, działania organów administracji będą musiały być przewidywalne, stąd konieczność rozstrzygania przez nie spraw zgodnie z przyjętą praktyką o której mowa w zdaniu poprzednim. Ma to na celu zapewnienie świadomości danej jednostki, że postępując w dobrej wierze, nie ściągnie na siebie negatywnych skutków swojego działania.
W dotychczasowych uregulowaniach Ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, stronom zawsze przysługiwało odwołanie od wydanej decyzji organu I instancji, do organu wyższego stopnia. Wprowadzana nowelizacja również i w tym zakresie wprowadza istotne zmiany, bowiem od jej wejścia w życie, możliwe będzie odstąpienie od zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, jeżeli przepis szczególny będzie stanowił inaczej.
Nieoceniony wydaje się być instrument otrzymany od ustawodawcy który jednostka będzie dzierżyła w ręku, uprawniający do wniesienia ponaglenia na bezczynność organu lub przewlekłość postępowania. Oczywiście ponaglenie takie będzie musiało zawierać uzasadnienie, nie mniej jednak daje to możliwość obrony przed nierzadko spotykaną opieszałością organów postępowań administracyjnych. Ponaglenie będzie rozpatrywane przez organ wyższego stopnia lub jeżeli nie ma organu wyższego stopnia, przez organ prowadzący postępowanie. O przysługującym uprawnieniu do wniesienia ponaglenia, jednostka będzie powiadamiana przez organ administracji publicznej zawiadamiający ją o niezałatwieniu sprawy w terminie. Ustawodawca przewiduje również udzielnie przez organ stronom dłuższego terminu na usunięcie braków formalnych. Do tej pory termin ten był sztywny i wynosił 7 dni. Po nowelizacji ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, nie będzie mógł być krótszy niż 7 dni.
Niewątpliwie największym przełomem w zakresie zmiany ustawy Kodeks postępowania administracyjnego jest wprowadzenie przepisów o mediacji, milczącym załatwieniu sprawy oraz postępowaniu uproszczonym. Mediacja w postępowaniu administracyjnym będzie przeprowadzana, jeżeli pozwalał będzie na to charakter sprawy i strony wyrażą na nią zgodę. Stronami mediacji będą mogły być obok uczestników postępowania również organ prowadzący postępowanie. O możliwości przeprowadzenia w danej sprawie mediacji strony będą zawiadamiane przez organ z urzędu lub na wniosek stron o przeprowadzenie mediacji i wybranie mediatora w terminie 14 dni od daty otrzymania zawiadomienia. Mediacja nie będzie jawna a jej koszty pokrywane będą przez właściwy organ administracji publicznej. Jeżeli wynikiem przeprowadzanej mediacji będzie dojście przez strony do porozumienia, oczywiście w granicach obowiązującego prawa, wówczas organ administracji załatwi sprawę w pełnej zgodności z tymi ustaleniami.
Nowelizacja przewiduje ponadto załatwienie sprawy milcząco. A co to oznacza? Oznacza to nic innego, jak uprawnienie stron postępowania do wnioskowania o wydanie przez organ administracji publicznej zaświadczenia o milczącym załatwieniu sprawy, w sytuacji kiedy w terminie miesiąca od dnia doręczenia żądania strony, organ ani nie wyda decyzji lub postanowienia ani też nie wniesie sprzeciwu w drodze stosownej decyzji. Kolejny ukłon w stronę jednostki.
W zakresie wprowadzenia przepisów umożliwiających przeprowadzenie postępowania uproszczonego, warte zaznaczenie jest, iż będzie mogło być one przeprowadzane tylko w sprawach dotyczących interesu prawnego lub obowiązku jednej ze stron. W tymże postępowaniu strony będą mogły wnosić podania na urzędowym formularzach, dostępnych zarówno na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, jak również na stronie internetowej każdego sądu. Będą one mogły być składane również w formie elektronicznej, zaś na ich treść będą musiały się składać sprecyzowane żądania stron oraz okoliczności mające znaczenie dla prawy wraz z dowodami na ich poparcie. Co istotne, ale niestety nie do końca korzystane dla stron, w przypadku skorzystania z urzędowego formularza, nie będziemy mieli możliwości zgłaszania nowych żądań w późniejszym terminie. Oznacza to nic innego jak to, że jeżeli w formularzu tym nie zawrzemy wszystkich swoich żądań, a zgłosimy je w terminie późniejszym, organ administracji publicznej pozostawi je bez rozpoznania. W postępowaniu uproszczonym zastosowanie będą miały przepisy o milczącym załatwieniu sprawy o którym mowa w akapicie poprzedzającym.
Po krótce tylko wspomnę, iż na mocy wprowadzanej ustawy z dnia 8 marca 2017r., do ustawy Kodeks postępowania administracyjnego dodany został również dział IVa, zgodnie z którym przepisy kodeksu będą miały zastosowanie również do spraw związanych z nakładaniem lub wymierzaniem administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu.
Teraz już tylko reasumując powyższe, na zakończenie warto powiedzieć, że uchwalona nowelizacja jest niewątpliwie jedną z najszerszych nowelizacji ustawy Kodeks postępowania administracyjnego z ostatnich kilku lat. Wydaje się zatem być słusznym i w pełni uzasadnionym wprowadzenie przepisów których celem jest zwiększenie zaufania jednostek do organów administracji publicznej polegających w szczególności na obowiązku przestrzegania przez organ ustalonej praktyki czy też wzmacniających pozycje stron w postępowaniu w postaci rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony.
Znowelizowane przepisy, po podpisaniu przez Prezydenta RP, obowiązywały będą od 1 czerwca 2017r.
Mam nadzieję, że niniejszy artykuł czytali Państwo z zaciekawieniem, a pamięć o nim przyjdzie Państwu z pomocą w chwili gdy sami staniecie się stronami postępowania administracyjnego lub już nimi jesteście.