Szanowni Państwo,
jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 14 czerwca 2017r., w obecnym stanie prawnym odsetki za opóźnienie od przyznanego zadośćuczynienia należy zasądzać przy uwzględnieniu daty wezwania dłużnika do zapłaty, nie zaś od daty wyrokowania.
Wymieniony wyżej wyrok wydany został w oparciu o kanwę stanu faktycznego w którym Powódka wniosła o przyznanie jej zadośćuczynienia od ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia, w wyniku którego zmarł jej mąż. Domagała się świadczeń z odsetkami ustawowymi od 7 lipca 2015r. do dnia zapłaty. Sprawca wypadku samochodowego, objęty ubezpieczeniem OC Pozwanego, skazany został wyrokiem sądu karnego w maju 2016r., po wcześniejszym, w dniu 5 czerwca 2015r. doręczeniu Pozwanemu wezwania Powódki o zapłatę świadczeń na jej rzecz. Sąd Okręgowy uznał żądanie pozwu za uzasadnione. Przyjął jednak, że świadczenia na rzecz Powódki, winny być zasądzone z odsetkami dopiero od dnia zamknięcia rozprawy, bowiem w dacie tej, prawomocny był już wyrok sądku karnego skazujący sprawcę wypadku, a ponadto sąd dysponował już opinią biegłego lekarza psychiatry. Zdaniem sądu przyznanie odsetek od daty wcześniejszej nie byłoby właściwe, bowiem przed procesem nie była przesądzona kwestia odpowiedzialności za spowodowanie wypadku, w którym zginął mąż powódki. Dopiero w toku procesu cywilnego zostały ustalone okoliczności odnoszące się do stanu jej zdrowia.
Wyrok Sądu Okręgowy został zaskarżony przez obie strony. Powódka w apelacji domagała się m.in. zmiany orzeczenia co do daty początkowej należnych jej odsetek ustawowych od przyznanych świadczeń. Sąd Apelacyjny w Białymstoku uznał apelację Powódki w części odnoszącej się do rozstrzygnięcia o odsetkach ustawowych za uzasadnioną. Sąd odwoławczy zmienił częściowo wyrok Sądu Okręgowego i orzekł o zasądzeniu przyznanych Powódce świadczeń wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 lipca 2015r. Jak przy tym wskazał, co do zasady dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne. Przepis ten doznaje jednak modyfikacji w odniesieniu do ubezpieczyciela. W myśl bowiem art. 817 § 2 k.c., ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.
Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, iż do lat 80 XX wieku, odsetki od zadośćuczynienia przyznawane były z uwzględnieniem daty wezwania dłużnika do zapłaty. W latach 90, z uwagi na hiperinflację, pojawiły się poglądy odstępujące od przedmiotowej reguły, a wówczas powstało zagrożenie, że przy znacznie podwyższonej wysokości odsetek ustawowych, przyznanie świadczenia z ustawowymi odsetkami już od dnia wezwania do zapłaty, doprowadziłoby do nieuzasadnionego uprzywilejowania wierzyciela kosztem dłużnika. Z tego też względu przyjmować zaczęto, że zasądzenie odszkodowania według cen z daty wyrokowania lub zadośćuczynienia w wysokości według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, może uzasadniać przyznanie odsetek dopiero od tej daty. Względy te z czasem utraciły jednak aktualność, bowiem wysokość odsetek ustawowych uległa znacznemu obniżeniu. W aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, że obowiązek zapłaty zadośćuczynienia powstaje po wezwaniu dłużnika i już od tej chwili należą się wierzycielowi odsetki za opóźnienie.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że Powódka przed procesem kierowała do Pozwanego żądanie zapłaty świadczenia na jej rzecz, które odebrane zostało przez Pozwanego 5 czerwca 2015r. Od dnia 7 lipca 2015r. Pozwany pozostawał zatem w opóźnieniu biorąc pod uwagę 30-dniowy termin na spełnienie świadczenia. Oznacza to, że odsetki winny być zasądzone od 7 lipca 2015r. do dnia zapłaty. Argumentów Sądu Okręgowego, Sąd Apelacyjny nie podzielił, bowiem to na ubezpieczycielu (profesjonaliście) spoczywał ciężar ustalenia przed procesem podstaw odpowiedzialności względem Powódki. Wskazał przy tym, że Pozwany dysponuje rzeczoznawcami, którzy mogli mu pomóc ustalić okoliczności wypadku, stan zdrowia Powódki i wysokość należnych jej świadczeń.